Brexit en Shakespeare

In Groot-Brittanië is het hectisch. Heb je de debatten in het Lagerhuis gezien. Ik vind het een mooi schouwspel. Enerzijds beleefd op zijn Engels en ondertussen hard. I honor you… en dan komt er een hoop ellende. The speaker probeert de orde te bewaren en zegt: Take a yogaclass. Volgens mij zou Shakespeare dit stuk hebben kunnen schrijven. Overigens zie ik ook dat iedereen zijn best doet en handelt naar de inzichten die hij/zij heeft. De bedoelingen zijn goed, het doel lijkt niet haalbaar.

En alles wat er gezegd wordt is “in the interest of the people and the country”

In de debatten wordt alles erbij gehaald. De emoties lopen hoog op. Tegelijkertijd doet iedereen alsof er een perfecte manier is om “het” op te lossen, waarbij ik mij af vraag of iemand enig idee heeft wat “het” probleem is.  Ik in ieder geval niet. Dus ik wil niets pretenderen, maar wanneer ik van een afstand er naar kijk dan zie ik mensen. Mensen zoals jij en ik.

Het lijkt simpel om een referendum te houden over “in of out the EU”. Het is het één of het ander. Dat alleen al is denken in problemen, in posities. Dat alleen al verdeeld. Een scheiding van Europa is een scheiding. Een referendum: voor of tegen, brengt ook een scheiding en verdeeldheid teweeg.

Het is niet anders dan met een echtscheiding. Twee mensen gaan uit elkaar. De familie staat er omheen en kiest partij. De verjaardagen worden gescheiden gevierd. Hele families worden gescheiden. Je hebt er vast wel een beeld bij.

De bottom line is dat het niet goed voelt. Het klopt niet bij ons diepste verlangen naar verbinding.

Natuurlijk willen we vrij zijn en autonomie hebben over onszelf. Maar wat heb je er aan wanneer je je niet meer verbonden voelt. Wanneer je het samen mist. Dan heb je iets gewonnen en veel verloren. Dat is lose-lose.

Alsof we anderen kunnen overtuigen van wat verstandig is. Dat lukte al niet in de discussie over de Brexit. Het referendum op zichzelf heeft geen uitkomst geboden. Het is democratisch: het volk mag beslissen. Maar heeft iemand echt enig idee waar hij voor of tegen heeft gestemd? Kan iemand dat overzien? En lost dat het gevoel van ontevredenheid op waar men last van heeft? Geeft het vrijheid, onafhankelijkheid, goede zorg, etc etc? Geeft het een gevoel van Unity?

In Groot Brittannië gaat de discussie door. Over de deal. Ook daar is het of-of. Meeste stemmen gelden. No deal. Dan volgt de motie van wantrouwen: wederom of-of. May mag nog blijven.

Wie gaat er winnen? Wie is er nu echt blij en tevreden? Het zijn en blijven lose-lose situaties. We doen het er mee. Maar het onderliggende issue wordt nog steeds niet opgelost. De angel is er niet uit. De emoties zijn niet erkend. Emoties die je niet weg kunt redeneren, noch relativeren, noch rationaliseren of doen alsof het daar niet over gaat. Dit los je ook niet op met een motie van wantrouwen of nieuwe verkiezingen. Het verlegt het probleem alleen maar.

Maar wat zeggen die emoties nou eigenlijk? Laten we verder kijken en een poging doen om dat te kunnen begrijpen.

May zegt:

“We moeten de Brexit uitvoeren, waarom werken jullie niet mee? Het land heeft behoefte aan eenheid.”

De oppositie zegt:

“Waarom luister je niet naar ons? Het is logisch dat we je niet vertrouwen want je luistert niet.”

Ogenschijnlijk lijkt het er op dat iedereen dezelfde Engelse taal spreekt. Maar ondertussen praat men duidelijk langs elkaar heen, iedereen op zijn eigen golflengte. Iedereen vraagt om aandacht. Een ieder wil gehoord worden.

Wie luistert er echt?
Mag ik het even persoonlijk maken? Wanneer jij het idee hebt dat het voor jou wordt bepaald en je geen invloed of zeggenschap hebt? Wat doet dat met jou?

Wanneer jij het gevoel hebt dat er niet naar je geluisterd wordt? Wat doet het met jou?

Voelt het goed?

Heb je dan het idee dat je samen bent? Ervaar je ruimte, vrijheid en vrede? Heb je zin om samen te werken? Of voel je je alleen en machteloos?

Ons gevoel heeft effect op de wijze waarop we problemen oplossen en (onbewust) in stand houden. Ik blijf zeggen dat we issues alleen kunnen oplossen en alleen echt kunnen winnen, wanneer we begrijpen wat er gevoelsmatig speelt. En dan niet bij de ander, maar bij onszelf.

Wanneer mijn stem niet gehoord wordt en niemand naar mij luistert, dan wil ik ook niet meer luisteren. Ook al doe ik alsof. Keeping up appearances.

In het debat in Engeland ziet het er zo uit:

“I gife way”

“thank you honorable, for giving way”

Daarna komt de ellende weer. Ik eer jou als mens, maar ben het niet met je eens.

Het lijkt alsof je de inhoud kan scheiden van de mens.

Keep dreaming.

Het is inauthentiek. In één zin zeg je: ik heb respect voor jou en tegelijkertijd zeg je ik heb helemaal geen respect voor je.

Iedereen wil winnen en iedereen wil zijn zin krijgen. Maar wat heb je er aan wanneer de verdeeldheid blijft en enkel toeneemt. Toegeven is geen optie. Een compromis ook niet, dat zie je aan de weggestemde deal. De beste oplossingen zijn de oplossingen waar iedereen tevreden mee is. De kunst is dat te bereiken. Dat vraagt iets. Misschien wel gewoon om eerlijkheid. Dat je durft te zeggen dat je geen idee hebt hoe je dit moet oplossen. Dat je bang bent om te falen. Dat je bang bent dat je dan niet goed genoeg bent. En dat dat de werkelijke reden is waarom je niet luistert en niet wil samen werken.

Stel dat je dat lef hebt, zou dat niet respectvol zijn? Dan zouden we onszelf herkennen in een ander. Dan zouden we begrijpen dat we niet zo verschillend zijn, dan weten we wat we moeten doen om samen te werken aan oplossingen, die het welzijn dienen van jezelf en anderen.

In vrijheid, met plezier. Dan wordt het heel vanzelfsprekend. Zonder strijd. Misschien moeilijk, maar wel mogelijk. Gewoon omdat we het diep in ons hart goed willen met elkaar.

Volgens mij is dat wat Shakespeare bedoelde met:

“To be or not to be. That’s the question!”

Oftewel: No guts no glory.