Vrede en vrijheid?

Natuurlijk gaat dit blog over vrijheid. Wat betekent vrijheid voor jou? Elk woord heeft zijn eigen betekenis. Het is de betekenis die jij er aan geeft. Rond deze tijd hebben we het vooral over de bevrijding van Nederland. Het einde van de oorlog. Maar geeft het ook vrijheid, wanneer de oorlogswond niet geneest? Wanneer je ‘s nachts wakker ligt en gebeurtenissen uit het verleden weer opdoemen? Het is ieders persoonlijke ervaring die vervolgens bepaalt of je je ook echt vrij voelt. Vrij van de last uit het verleden. Generaties die volgen hebben te maken met het “oude zeer”. Zoals een man mij onlangs vertelde over de angsten die zijn vader had en de paniek die kon uitbreken wanneer hij wilde douchen. Zoiets onschuldigs  bleek een herinnering te zijn aan de niet functionerende gaskraan in het concentratiekamp. Enerzijds een geluk, anderzijds nog steeds een trauma. De oorlog is pas voorbij als het echt voorbij is.

Gelukkig heb ik geen oorlog meegemaakt en ik weet ook niet wat ik zou doen wanneer het mij zou overkomen. Ik hoop natuurlijk dat ik een held zal zijn, maar ik ben daar niet zo zeker van. De voorstelling van Soldaat van Oranje vind ik daar een mooi voorbeeld van. Ogenschijnlijk lijken de omstandigheden voor iedereen gelijk, toch maakt iedereen een eigen keuze. Als je goed kijkt kun je begrip opbrengen voor ieder van hen.

Voor mij heeft vrijheid vooral te maken met een gevoel. Iets waar ik eigenlijk geen woorden aan kan geven. Alsof ik weer kind ben, kan spelen waar ik wil en met wie ik wil. Kan dansen op de tafel, zonder dat iemand mij vertelt dat dat niet mag of niet hoort. Dat ik mijn emoties kan uiten zonder dat mij de mond gesnoerd wordt, omdat het niet gepast is. Dat ik kan leven zoals ik wil.  Dat ik kan huilen en lachen. Dat ik voluit kan leven. Dat is voor mij echte vrijheid. En de grote uitdaging in mijn leven is elke keer te (her)ontdekken hoe ik dat kan bereiken in relatie met anderen. In situaties waar ik mij niet prettig voel, wanneer ik mij buitengesloten voel, alleen of machteloos. Dan voel ik spanning in mij, dan zou ik het liefst iemand de waarheid willen zeggen. Dan ben ik in een strijd. Niet met wapens, maar toch. Het is in mij. Het is in ieder van ons. Die strijd lossen we niet op met wapens. Geen enkele oorlog heeft ooit geleid tot duurzame en echte vrede. En gek genoeg leren we ook niet van het verleden. Kennelijk is er iets anders nodig. Voor mij is dat bewustwording van datgene wat we elkaar en onszelf aandoen op een ander niveau. Klinkt vaag, maar wanneer je je echt bewust bent wat je een ander aan doet en je begrijpt ook waarom jij dat doet, dan ga je ontdekken dat je ook een keuze hebt om te stoppen met welke strijd dan ook. Dat vraagt inzicht en lef. Tenslotte ben je ervan overtuigd dat je een vijand hebt en er zijn zoveel redenen om een strijd te handhaven. Het is ook zoveel gemakkelijker, ook al denk je van niet. Maar het lost niets op.

Anne Frank schreef: “Toch blijf ik geloven in het goede van de mens”. En Etty Hillesum zei: “En een vrede kan pas een echte vrede worden later wanneer eerst ieder mens in zichzelf vrede sticht en haat jegens andere mensen verandert in iets dat geen haat meer is, misschien wel liefde. Misschien is het teveel geëist, toch is het de enige oplossing”.

Het is een mooie dag om te beginnen met vrede in echte vrijheid. En daar op je eigen manier invulling aan te geven. Jij mag het zelf zeggen. Jij bent vrij te zijn wie jij wilt zijn. Net als ik.