Vrijheid van meningsuiting, vrijheid?

26 januari 2015

De cartoonist, de journalist, de politicus. Allemaal mensen, met hun eigen idealen, net als ik. We willen allemaal vrij zijn. Dat hebben we met elkaar gemeen. Ieder voor zich denkt dat de wijze waarop we ons uiten of zouden moeten uiten ook vrijheid geeft. En zijn we verbaasd dat anderen daar zo moeilijk over doen.

Maar misschien zijn we gewoon erg bang. En proberen we dat vooral te verbergen. We richten onze pijlen op iemand anders. En dat is wel zo gemakkelijk. Zo strijden we voor vrijheid. Geeft het vrijheid? Wanneer je zelf geen verantwoordelijkheid hoeft te nemen voor je eigen gedrag, je eigen gevoelens. Wanneer je de schuld van jouw gevoel buiten jezelf legt. Het lost het probleem niet op, ook al denk je van wel. Dit geldt voor iedereen. Ook voor degenen die proberen met geweld iets op te lossen.

Wat is precies het probleem? Wat communiceren we wel en wat niet? Waar gaat het echt over?
Wat mij betreft gaat het over een gevoel van onvrijheid. Gewoon gevoel. Wanneer je je onvrij voelt dan zoek je de oplossing buiten jezelf. Anderen moeten veranderen, zij moeten zich gedragen, zij moeten het zich niet aantrekken, zij moeten…..Alsof dat zou kunnen. Alsof het zou helpen dat je dit wel mag zeggen en dat niet, alsof een regel kan bepalen hoe jij je voelt. Dat bepaal je zelf. Dat klinkt als slecht nieuws, maar het goede nieuws is ook dat jij zelf iets kan doen.

Overweeg dat je de mening van een ander tweeërlei kan opvatten:

goed: dan voelt het goed, er is niets aan de hand
fout: dan voelt het niet goed, er is een probleem

Wanneer jij van mening bent dat een ander jou in jouw vrijheid beperkt, dan betekent dat je je onvrij voelt. Kijk ik naar mijzelf dan kom ik in iets wat heet: kennelijk mag ik niet zijn wie ik ben, mag ik niet mijzelf zijn, is er iets mis met mij als mens? Kennelijk ben ik minder, ben ik niet goed genoeg?

De enige die dat denkt ben ik zelf en wanneer ik dat denk, dan voel ik mij alleen en machteloos. Maar ik ben niet bewust van die gedachte over mijzelf. Ik voel alleen iets en ik denk dat een ander mij dit aandoet. Sterker nog ik ben ervan overtuigd. Ik heb een vijand.

Een ander kan iets zeggen, iets doen, maar kan nooit, nooit mijn gevoel bepalen. Dat bepaal ik zelf. In mijn denken ben ik volkomen vrij. Mijn gevoel is van mij. En om dat telkens weer in mijzelf te ontdekken en daarvan bewust te worden, dat het mijn denken is, dat geeft mij vrijheid. En in die vrijheid wil ik mij uiten, vandaag met dit blog. Niemand hoeft het te lezen, niemand hoeft te luisteren.

En zo was het ook op 18 januari toen ik gast was in het radioprogramma van Rinus van Warven (Tendens, Omroep Gelderland).

Ik wil graag zeggen dat het anders kan. Niet aan de oppervlakte van een discussie, maar meer de diepte in, naar de lagen waar we ontdekken dat we niet zo verschillend zijn. Waar het niet meer gaat om mijn mening tegen die van jou. Maar vanuit wie we zijn: Ik ben, ik ben net als jij.

Na afloop hebben we nog even nagepraat met de Marokkaanse gaste over pompoen-recepten. Hoe simpel kan het zijn en hoe verbindend! Je suis, het is voldoende.

Het programma kun je hier terug luisteren.