Vluchten, volhouden en doen wat klopt.
Wat een feest om bij een familie te zijn waar het gezin herenigd wordt na zes jaar gescheiden te zijn geweest. Dat ging niet zonder slag of stoot.
Vluchten uit Eritrea
Stel je toch eens voor. Je vlucht uit Eritrea. Je komt in Nederland terecht. Een paradijs zonder oorlog. Je hebt de tocht overleefd. Toch voelt het nog niet als een paradijs.
Je familie is hier niet. Je hebt je vrouw en kinderen van 1 en 3 jaar achtergelaten.
Je bent niet de enige. Er zijn meerdere mensen uit jouw dorp die ook gevlucht zijn. Mensen die jouw taal spreken en begrijpen hoe pijnlijk het is om je familie te verlaten.
Dilemma
Aan de ene kant voelt het goed om te vertrekken. Wie wil er gedwongen worden het leger in te gaan om te vechten voor een doel dat je niet begrijpt, zonder dat er ooit een mogelijkheid is je daaraan te onttrekken?
Aan de andere kant word je overladen met verdriet en schuldgevoel. Je denkt veilig te zijn, maar het gevoel van veiligheid ontbreekt. Je vrouw en kinderen weten te vluchten naar Ethiopië. Je kunt hen niet beschermen zoals je dat zou willen.
Er volgen jaren van wachten, hopen, bidden, proberen om het gezin herenigd te krijgen.
Overleven en ontmoeten
Je probeert de Nederlandse taal te leren, je verstaanbaar te maken. Je moet inburgeren. Je moet en ontmoet mensen, die je de les willen leren, die je niet aan durven te kijken en je ontmoet mensen die willen helpen.
Bijvoorbeeld bij het leren van de Nederlandse taal. Je maakt kennis met de vrijwilliger in het dorp. Ze leren van elkaar. Zo komt de vrijwilliger in de wereld van de man uit Eritrea.
Hij hoort zijn verhaal, hij besluit hem verder te helpen.
Regels
In een wirwar aan regelgeving waarin alles onmogelijk lijkt heb je iemand nodig die niet opgeeft. De vrijwilliger uit het dorp is zo’n man.
Er zijn heel veel vrijwilligers in het land. De meesten zijn onzichtbaar. Zij vragen geen aandacht, hoeven geen lintje. Zij doen en gaan stug door. In gedachten geef ik hen het lintje wat ze verdienen, met respect en enorme dank!
Wat kun je doen wanneer je vrouw en kinderen geen papieren hebben?
Waarom heb je eigenlijk papieren nodig? Hoezo moet je bewijzen dat je bestaat?
In Eritrea is dat niet nodig en niet gebruikelijk zoals dat in Nederland het geval is.
Procederen
Dan maar procederen. De rechter kan recht spreken wat krom is. Een rechter kan anders beslissen. Maar de rechter doet het niet. De wet zegt nu eenmaal dat het niet kan. Volgende zaak. De advocaat geeft ook op. Alles is geprobeerd.
Dit gaat over mensen, mijn soort, ons soort. Over een vader en een moeder en twee kinderen.
Als je er over nadenkt dan wil je niet gescheiden zijn van wat bij elkaar hoort te zijn.
De onopgeloste trauma’s van nu zorgen voor de conflicten van morgen, waar ook ter wereld. En dat is niet alleen ver weg. Het is dichtbij.
Wanneer gaan we dit begrijpen? Waar is het hart? In mijn eigen moedeloosheid en frustratie voel ik het even niet meer en wil ik ook vluchten. Het lost niets op.
Herkenbaar?
Herken je ook de neiging om te vluchten uit je relatie, de baan waarin je zit, het land waar je woont?
Wanneer je je niet veilig voelt of alleen en onbegrepen?
Herken je de gevoelens van machteloosheid, frustratie?
We lijken meer op elkaar dan dat we verschillen, denk je niet?
Opgeven?
Natuurlijk kun je opgeven. Het er bij laten zitten. Overgaan tot de orde van de dag. Next case, volgende patiënt, volgende klant, er is meer te doen.
De vrijwilliger uit het dorp geeft niet op. Zijn hart klopt en hij zoekt verder. Hij benadert alle betrokkenen.
Elke keer weer, soms wordt hij ook moedeloos. Maar de vluchteling heeft een naam, een gezicht, is een vader net als hij. Elke keer weer weet hij anderen te benaderen zonder te veroordelen. Iedereen doet zijn best.
De IND, vluchtelingenwerk. Ze helpen en willen ook helpen, maar zijn gebonden.
Wat is mogelijk?
Als alles onmogelijk lijkt is alles mogelijk. En dan staat er iemand op en wijst de weg naar een DNA-test.
Als je op je woord niet wordt geloofd, kan een DNA-test uitkomst bieden.
Stel je voor dat ik zou moeten bewijzen dat mijn kinderen bij mij horen en ik heb geen papieren?
Alsof kinderen ‘bezit’ zijn, waarvoor je een eigendomsbewijs nodig hebt. Zijn er regels om ons te dienen, of moeten we de regels dienen?
Waar is het hart?
Zoveel redenen.
Ja maar……
Het is nu eenmaal de regel.
We moeten de goeden scheiden van de slechten.
Wat is goed? Wat is slecht? Wie bepaalt dat?
Allemaal drempels. Allemaal redenen om iets niet te doen. Heel veel weerstand.
Allemaal begrijpelijk vanuit een bepaald oogpunt, vanuit een vast ingenomen standpunt.
Begrijpelijk vanuit de gedachte dat je het graag goed wilt doen, de regels wilt naleven.
Waar is het hart?
De tijd verstrijkt, dagen, weken, maanden, jaren….. en toch elke keer een stukje dichterbij.
Frustraties, machteloosheid, verdriet en hoop doet leven.
De DNA-test bewijst de bloedbanden. Er is groen licht.
Corona, ambassades die sluiten, mensen die thuis werken, de stapels dossiers worden hoger en de wachtrij en wachttijd langer. Allemaal begrijpelijk.
De vrijwilliger geeft niet op. Hij blijft en begeleidt. Het komt goed. Er is altijd hoop wanneer je blijft geloven in het goede van de mens.
En weer wachten, hopen, bidden tot het verlossende woord. Het is voor elkaar. Zij mogen komen!
Ubuntu
Zes jaar later sluit de man zijn vrouw en kinderen in zijn armen op Schiphol. Leden van de Eritreese gemeenschap zijn meegekomen. Zij zijn familie. Geen bloedband, maar familie.
Zo zien ze dat daar. Hoe mooi om daaraan herinnerd te worden.
Ubuntu: ik ben omdat wij zijn.
De vrijwilliger uit het dorp gaat mee naar Schiphol. Ik ben er bij, mijn hart stroomt over van liefde. Voor de familie, maar ook voor de vrijwilliger uit het dorp. Het is mijn man die nooit heeft opgegeven al die jaren. Wat ben ik enorm trots op hem en wat ben ik dankbaar dat hij al die jaren dat ik hem ken bij mij gebleven is.
Hij zegt: “wat een enorme voldoening geeft dit om te kunnen bijdragen aan zoiets moois en waardevols”
Het hart klopt.
Het klopt.
