Griekenland zegt: wat we ook doen het is nooit goed. Andere landen zeggen: het moet nu klaar zijn. Je moet terug betalen. Macht en machteloosheid. Wat is het verschil?
Wie heeft er gelijk? Wie wint er? En wie wint er echt wanneer Griekenland uit de Eurozone gaat? Winnen de andere landen? Is er iemand tevreden of is het “het beste gegeven de omstandigheden”. En voor wie is dat eigenlijk het beste?
Het is allemaal menselijk en begrijpelijk. Er spelen vele belangen en iedereen heeft zijn eigen redenen om voor of tegen te zijn. Gaat het om geld? Gaat het om de banken? De economie? Amerika? Rusland?
Of speelt er nog veel meer. Zou het ook gewoon over mensen kunnen gaan. Mensen die proberen elkaar te overtuigen van hun eigen gelijk, hun eigen visie. Mensen die zich machteloos voelen omdat zij het ook niet weten hoe zij het moeten oplossen, maar dat niet durven te zeggen. Mensen die zich misschien niet eens bewust zijn van hun eigen onmacht. Mensen die macht uitoefenen omdat zij denken dat anderen dan wel doen wat zij zeggen. Over en weer.
Helpt het wanneer je meer druk uitoefent? Denk je werkelijk dat iemand dan tot inkeer komt? En wordt Europa daarmee sterker of zwakker?
Laat ik eens gek doen en Europa vergelijken met een voetbalteam. Dat maakt het wat simpeler. En misschien moet dat ook, want kennelijk weet niemand hoe deze impasse opgelost moet of kan worden. Ik pretendeer niets, maar wanneer je steeds hetzelfde naar een bepaalde situatie kijkt, dan doe je ook steeds hetzelfde en krijg je ook steeds dezelfde resultaten. Einstein was daar al helder over.
Wanneer je samen voetbalt gewoon omdat je dat wilt, dan is het belangrijk dat iedereen meespeelt. Iedereen in het team is belangrijk. Wanneer je vindt dat iemand onvoldoende presteert dan heeft dat invloed op jou. Logisch. Je bent mens. Stel je denkt dat iemand de bal niet goed kan spelen, speel jij dan nog de bal naar die persoon?? En wat doet dat met het team? Wordt het team sterker of juist zwakker? Wat doet het met het team wanneer iemand op de bank gezet wordt en niet mag meespelen.
Natuurlijk is het voor jou prettig wanneer jij wel mee mag spelen. Maar wat doet het met het team? Voelt het echt goed? Wanneer je iemand buitenspel zet? Dat hij niet mee mag doen?
Kom op! Je weet het antwoord! Genoeg redenen om het te doen, omdat je nu eenmaal heel graag wilt winnen en niet wilt verliezen. Maar wat is de lol van het spel, wanneer je enkel je eigen geluk dient, jouw winst. Ik zie het als lose-lose. Echte winst is de winst waar we allemaal baat bij hebben. Zonder toe te geven, zonder compromis.
Hoe kom je uit een impasse?
Ik zou als mediator allereerst de vraag stellen of de betrokkenen wel een oplossing willen waarmee iedereen tevreden is.
Tja dan vermoed ik dat zij zeggen: Ik wil wel, maar……..
En daar gaat het al mis. Eigenlijk zeg je ik wil niet. Of: ik wil wel, maar dan wel op mijn voorwaarden.
En dan ben je verbaasd dat je er dan niet samen uit komt. Ik vraag me wel eens af hoe mensen dat thuis voor elkaar krijgen. Want heel veel anders is het niet “schat zet jij de vuilnisbak buiten, dan zet ik koffie”. Het is eerder een commando, dan een echte vraag waar iemand ja of nee op mag zeggen. En we vinden dat ook normaal. Voor wat hoort wat. Het leven is geven en nemen. Het is een kwestie van onderhandelen. Prima wanneer dat voor iedereen werkt, maar als het niet werkt is het heel interessant om naar je eigen handelen, je eigen gedrag te kijken. In plaats van je te focussen op de ander.
Als er iets is waar wij als mensen allergisch voor zijn dan is dat wel dat wij ons niet de wet willen laten voorschrijven. Door niemand niet. Dat hebben je ouders al gedaan, de leerkrachten op school. Daar ben je klaar mee. Bizar is het dat jij op jouw beurt dat wel bij anderen doet. Terwijl je je misschien had voorgenomen om dat niet te doen. En zo houden we allerlei impasses gewoon in stand en beklagen ons erover dat de ander niet meewerkt. Maar dit even terzijde.
Stel dat alle betrokkenen zouden zeggen dat zij inderdaad een oplossing willen waar iedereen tevreden mee is. Dat zij zouden begrijpen dat de beste deal voor ieder voor zich de deal is die werkt voor henzelf en de ander. Dan heb je het echt over winnen. Geen compromis of schikking, maar oplossingen waar iedereen echt tevreden mee is. Wow dan wordt het interessant om mee aan het werk te gaan.
Dan zou ik vragen: Wat is er gebeurd waardoor jullie in deze impasse terecht zijn gekomen? Wat raakt jou daar zo in? Sinds wanneer speelt dit? Sinds wanneer vertrouw je het niet meer? En hoe heb jij je sinds dat moment gedragen? Was je eerlijk en oprecht? Of hield je een schijn op?
En dan zou ik willen weten waar iedereen zo bang voor is. Wat het betekent om geld te verliezen, om überhaupt te verliezen. Dan zouden we het over gevoel hebben (hoe ongemakkelijk dat ook lijkt te zijn).
Dan zou iedereen zijn eigen aandeel in de impasse zien. Niet als iets fouts maar gewoon als iets menselijks. Dan zouden zij ook oprecht en authentiek verantwoordelijkheid nemen voor hun eigen aandeel in het ontstaan en vooral ook het in stand houden van de impasse. Daar heb je wel lef voor nodig, maar dat hebben zij vast wel. Dan zouden we de angel er echt uit halen en dan zou iedereen zich weer vrij voelen en tegelijkertijd verbonden met elkaar.
Dan zou het stil worden. Dan is er weer ruimte. Over en weer is er begrip en verbinding. Een samen. En dan zou ik hen vragen: wat willen jullie? Samen in één Europa of willen jullie dat niet? Jullie mogen het zelf bepalen. En wat het antwoord ook maar zou zijn, dan zouden we met elkaar gaan brainstormen, wat er dan mogelijk is vanuit ieders eigen belang en het belang van de ander en van alle landen samen.
Ach ja, en dan is alles weer mogelijk. Dat is winnen!
