Wat je leert, kun je afleren

Nelson Mandela zei ooit:

“Niemand wordt geboren met haat voor een ander om zijn huidskleur, achtergrond of geloof. Mensen moeten leren haten, en als ze dat kunnen leren, kunnen ze ook leren liefhebben. Want liefde komt dichter bij de menselijke natuur dan haat.”

Die woorden zijn tijdloos en misschien wel actueler dan ooit. Mandela herinnert ons eraan dat haat geen natuurlijk instinct is, maar een aangeleerd patroon.

Kinderen worden niet geboren met vooroordelen; ze imiteren wat ze zien, horen en ervaren in hun omgeving. Zelfs bij iets simpels als voetbal. Ben je voor Ajax, dan ben je tegen Feijenoord. Even kort door de bocht, maar je begrijpt me vast wel.

Waar haat wordt aangeleerd, kan ook liefde en verbinding worden aangeleerd – en dat sluit veel meer aan bij wie we diep van binnen zijn en waar we echt naar verlangen.

Maar hoe doe je dat?

Onderstaand verhaal illustreert hoe één van onze deelnemers aan de TOPopleiding Transformatieve Conflictoplossing (mediation & lifecoaching) de methodiek toepast in het onderwijs. Van ruzie naar een oplossing waarmee iedereen tevreden is.

Een voorbeeld uit de klas

Onlangs kwamen er twee leerlingen van groep 7a en 7b naar mij toe, nadat ze met elkaar gevochten hadden. Ik liet hen apart hun verhaal doen. Al snel werd duidelijk: na een woordenstrijd had één van hen de eerste klap uitgedeeld. Die jongen gaf dit eerlijk toe, en ik prees hem om zijn eerlijkheid.

Hij zei sorry, maar het gezicht van de ander klaarde daar niet van op. Toen ik vroeg of hij nog steeds bang was, vertelde hij dat hij bang was dat de twist tussen de twee klassen opnieuw tot ruzie zou leiden. Beiden erkenden dat er spanning en zelfs haat tussen hun groepen hing.

Ik stelde een andere vraag: “Hoe zou het zijn als het weer goed was tussen jullie klassen? Hoe ziet dat eruit? Hoe zou iedereen zich voelen?”
Vanuit die verbeelding kwamen ze samen op een oplossing: een gezamenlijke activiteit. Een week later kwamen ze enthousiast terug met hun idee – een handbaltoernooi, waarbij de teams willekeurig door elkaar werden samengesteld.

Het toernooi werd een groot succes. Niet alleen de jongens zelf, maar ook hun klassen merkten hoe leuk het is om samen te spelen in plaats van tegenover elkaar te staan. Waar eerst wantrouwen en verdeeldheid heersten, ontstond plezier en verbondenheid.

Afleren wat is aangeleerd

Hoe mooi is het wanneer je als leerkracht geen partij hoeft te kiezen. Geen schuldige hoeft aan te wijzen, niet hoeft te straffen. Enkel leren oplossen wat er in de weg zit en ruimte maken voor een zelf gekozen oplossing, handbal:)

Dit doen we  in de TOPopleiding o.a. door het afleren van het aangeleerde – zodat je terugkomt bij jezelf en wie jij in de kern bent en ook wil zijn.  Mandela benadrukte dat liefde dichter bij ons ligt dan haat. En gelijk had hij.
Het maakt het allemaal mooier en uiteindelijk een stuk eenvoudiger. In plaats van strijd kun je gewoon samen iets leuks doen, zoals handballen.

Pas dit toe op de rest van de wereld en tel uit je winst.

Wie begint?