“Wat moet ik doen? Ik hoor zoveel tegenstrijdige berichten over wat goed is. Waarom moet ik een mondkapje dragen wanneer ik tegelijkertijd lees dat het geen enkele zin heeft? Waarom moet ik mij laten vaccineren wanneer het vaccin nog niet bewezen effectief is? Waarom moet ik mijn kinderen blootstellen aan testen, waarvan men zegt dat het niets zegt en bovendien niet zonder gevaar is? Mijn familie veroordeelt mij, omdat ik niet zo maar mee ga in dit gedoe. Ik ben bang niet zo zeer voor het virus, wel voor die verdeeldheid.“
Misschien herken je je in dit verhaal. Misschien in een andere context, maar de angst om je familie te verliezen, om alleen te zijn, om buitengesloten te worden, om het niet goed te doen kan enorm zijn. Dat is niet wat je wilt. Ik denk dat niemand dat wil. En toch kun je er zomaar mee geconfronteerd worden. De bijwerkingen van een verschil van mening. Het kan hoog oplopen.
Een verdeeldheid is zo geboren. Het is wat we met elkaar gemeen hebben. Je hebt de goede en de slechte kant. Eenmaal gekozen sta je vanzelf aan de goede kant. Dan zijn anders-denkenden de ‘vijand’.
Heb je eenmaal gekozen dan lijkt er ook geen weg terug. Dan vind je vanzelf meer en meer bewijs dat het ook daadwerkelijk een goede keuze is. Het is jouw waarneming, jouw waarheid. Er bestaat eenvoudigweg geen andere mogelijkheid meer. Het maakt niet uit aan welke kant je staat.
Als advocaat heb ik dat gezien, als mediator, maar ook in mijn eigen leven zie ik mijn eigen vastgeroeste patronen waarin we onbedoeld en onbewust in verzeild raken. Het voelt niet goed, maar er lijkt geen uitweg.
Dat het niet goed voelt is overigens een mooi signaal van je lichaam. Er is iets wat om aandacht vraagt. Het lichaam liegt niet.
We zoeken de oplossing meestal buiten onszelf. Dat ik mij niet goed voel ligt niet aan mij. Kijk eens naar mijn familie, of de overheid, of of of…. Helaas. De overheid gaat het niet oplossen, het vaccin niet, het virus zal het ook om het even zijn wat jij ervan vind, je familie, vrienden en bekenden gaan het niet oplossen en kunnen dat ook niet. Gevoel is gevoel en is altijd persoonlijk. Ook al is de hele wereld het met je eens. Ook al is niemand het met je eens.
Wanneer je je niet goed voelt dan ervaren we dat als een probleem. Tenslotte wil je gelukkig zijn. Zo moeilijk is dat niet.
Ervaar je iets als een probleem dan moet er ook een oplossing komen.
Is het helder wat het probleem is? Je denkt misschien van wel, maar is dat ook echt waar?
Wanneer je bijvoorbeeld van overtuigd bent dat “linksaf” het beste is, dan is “rechtsaf” onmogelijk. Het komt het brein niet binnen.
Hoe moeilijk is het ook wanneer je later zou moeten toegeven dat “rechtsaf” beter was. Wat zegt dat over je eerder ingenomen standpunt? Dan heb je het verkeerd gezien. Het lijkt een brevet van onvermogen. Wat zegt dat over jezelf? Als mens?
Wanneer ik aan de slag ga met mensen dan is dit altijd een confronterend gebeuren. Dan lijkt het er op dat je fout zat en dat je daarmee niet meer tot “de goeden” hoort. Alsof je niet goed genoeg bent als mens. Totale onzin, maar enorm hardnekkig.
Je wilt niet slecht zijn, je wilt het goede doen. En dat geldt voor ons allemaal. Mooi en goed bedoeld, maar wat echt goed is, weet niemand. We handelen met de inzichten die we hebben. Beperkt omdat we eenvoudigweg niet alles kunnen waarnemen of weten. We zien slechts fragmenten. Ala je mij een beetje kent dan weet je dat ik een kopje gebruik als een metafoor voor elk verschil van mening. Je ziet maar één kant van het kopje. De andere kant is niet te zien, alsof het er niet is. Het maakt ons mens.
Het is ook menselijk om daardoor iets te doen waar we niet zo trots op zijn. Bijvoorbeeld de ander te zien en te behandelen als de vijand. Je daarnaar te gedragen. Mensen te veroordelen en te negeren. Het lijkt zo logisch. Je hebt alle redenen om te vechten of te vluchten.
Ik heb ooit iets gelezen over een onderzoek onder piloten, maar dat geldt denk ik voor ons allemaal. Wanneer je ziet dat er iets goed mis is dan wil je dat niet: het kan niet waar zijn, dat ik dat niet gezien heb. Het wordt genegeerd, waardoor de kans op ellende alleen maar groter wordt. Daar kun je je vast wel iets bij voorstellen. Cognitieve dissonantie. Een schijnmanier om je rotgevoel op te lossen.
Neem je een standpunt in over de situatie, over een ander, over een oplossing, dan handel je daarnaar. Ben je echt tevreden wanneer je je niet meer verbonden voelt? Dient het jouw geluk en dat van anderen? Ik heb ervaren dat je lef nodig hebt om je hart te volgen. Te stoppen met de strijd. Te doen wat goed is voor jou. In plaats van de angst te volgen die overweldigend kan zijn en blijven, wanneer je denkt dat je het niet goed doet of niet goed gedaan hebt.
Wat zou je doen, als je niet bang bent? Zou je dan de ander tegemoet kunnen treden vanuit liefde? Vanuit compassie, vanuit begrip, zonder dat je zelf hoeft toe te geven en akkoord moet gaan met iets waar je niet achter staat? Ik denk het wel. Dan verdwijnt de verdeeldheid en voel je weer verbinding, omdat het klopt met je hart.
Wat ik de afgelopen 20 jaar heb geleerd is dat het nooit gaat om datgene waarover we praten, discussiëren en vechten. Maar altijd om datgene wat er onder zit, dat wat niet zichtbaar is. De angst om niet gezien of gehoord te worden, de angst voor alleen-zijn, angst om te verliezen, angst om buitengesloten te worden. Die angst staat vrijheid en verbinding in de weg. Die angst rechtvaardigt elk gedrag, ook het gedrag wat je misschien liever niet wilt.
Wanneer het niet goed voelt, dan is de angel er niet uit. Het is niet helder, er zit ruis op de lijn. Wanneer je dat eerst oplost, dan kun je een keuze maken die klopt voor jou. Je hoofd en hart werken samen.
Waar nodig help ik je daar graag bij. Niet door te zeggen wat je moet doen, maar je te helpen met het maken van een keuze die klopt voor jou. Een oplossing waarbij jij je vrij voelt en tegelijkertijd verbonden. Win-win!
